Na terenie gminy stwierdzono występowanie 22 gatunków roślin objętych ochroną, w tym 14 gatunków ściśle chronionych i 8 gatunków chronionych częściowo. Są to:

 

1. Kruszczyk szerokolistny Epipactis helleborine                                                                                                                                           

To wieloletni storczyk z rodziny Orchidaceae, spotykany najczęściej na skrajach dróg, rzadziej w różnego rodzaju lasach oraz w zaroślach. Jest to gatunek ten charakterystyczny jest dla klasy Querco-Fagetea tj. mezo- i eutroficznych, europejskich lasów liściastych, a także dla podzwiązku ciepłolubnych buczyn „storczykowych” Cephalanthero-Fagenion (Matuszkiewicz 2001). Występuje na całym obszarze kraju. Na terenie woj. opolskiego kruszczyk szerokolistny występuje stosunkowo często w lasach i borach niemal wszystkich większych kompleksów leśnych.       

 

 

 

2. Kukułka szerokolistna Dactylorhiza majalis                                                                                                                                           

To bylina z rodziny storczykowatych Orchidaceae, spotykana jeszcze stosunkowo często na wilgotnych łąkach na niżu i w niższych położeniach górskich. Dosyć gęsty, walcowaty kwiatostan składa się z 10-50 jasnoróżowych do ciemnopurpurowych kwiatów. Liście o kształcie owalnym lub lancetowatym, zwykle plamiste, największą szerokość osiągają w połowie. Kwitnie w maju i czerwcu. Gatunek ten jest charakterystyczny dla zespołu częściowo zabagnionych, mokrych łąk Juncetum subnodulosi (Matuszkiewicz 2001). W województwie opolskim kukułka szerokolistna jest jednym z najpospolitszych storczykowatych. Rośnie w rozproszeniu na obszarze całego województwa na różnego rodzaju wilgotnych łąkach. Szczególnie często jest spotykana na łąkach w dolinie Małej Panwi i Stobrawy.

 

 

 

3. Nadwodnik naprzeciwlistny Elatine Hydropiper

Jest drobną rośliną roczną, długą do 15 cm. Ma naprzeciwległe, podłużne, eliptyczne liście, a kwiaty czterokrotne siedzące. Gatunek znajduje się pod ścisłą ochroną, a w czerwonej księdze zaliczany jest do roślin zagrożonych wyginięciem.

 

 

 

4.Pływacz zwyczajny Utricularia vulgaris

To owadożerna bylina wodna z rodziny pływaczowatych Utriculariaceae, występująca dosyć często w wodach stojących. Wg Matuszkiewicza (2001) jest gatunkiem charakterystycznym dla klasy Potametea. Pływacz drobny występuje na Opolszczyźnie dosyć często w różnego typy zbiornikach wodnych.

 

 

 

5. Podejźrzon księżycowy Botrychium lunaria

Podejźrzon to roślina wysoka na 5-30 cm z podziemnym kłączem, z którego wyrasta jeden liść, który podzielony jest na część płodną i płonną. Ogonek liściowy długi do 15 cm, gruby na 5 mm. Zarodnionośna część (płodna) oddziela się w połowie długości liścia, dzieli się dwu-trzykrotnie pierzasto i tworzy wiechę. W okresie dojrzewania zarodników gałązki wiechy skupiają się i ich "pierzastość" jest mało widoczna. Płonna część liścia jest żółtozielona, pojedynczo pierzasta, wydłużona, połyskująca, w zarysie podłużnie owalna. Z każdej strony jest 2–9 odcinków pierzastego liścia, częściowo zakrywających się. Dolne odcinki są półksiężycowate, górne klinowane. Ściana zarodni podejźrzona zbudowana jest z wielu warstw komórek i na tej podstawie gatunek ten włączany był do grupy paproci grubozarodniowych Eusporangiatae. Rośnie na miedzach, trawiastych skarpach, na łąkach, w ubogich murawach. Preferuje glebę ubogą w wapń, umiarkowanie kwaśną, próchniczną i gliniastą. Nie toleruje cienia i nawożenia.

 

 

 

6. Rosiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia

Jest to gatunek owadożerny z rodziny rosiczkowatych Droseraceae, kwitnący od lipca do sierpnia. Rosiczka okrągłolistna występuje zarówno na niżu, jak i w górach, na torfowiskach wysokich i przejściowych, niekiedy również na zabagnionych glebach mineralnych. Jest gatunkiem charakterystycznym dla klasy Oxycocco-Sphagnetea (Matuszkiewicz 2001). W województwie opolskim rosiczka okrągłolistna występuje dosyć rzadko w środkowej i wschodniej części regionu, na pozostałym obszarze bardzo rzadko.

 

 

 

7. Salwinia pływająca Salvinia natans

Pędy osiągają 3-10 (20) cm długości i pływają na powierzchni wody. Ułożone w okółkach po trzy i wykształcone dwojako: rosnące w parach liście nawodne są płaskie i eliptyczne, liść podwodny jest pocięty na 3-8 nitkowate odcinki przypominające korzenie. Liście pływające mają 5-15 mm długości, do 10 mm szerokości i osadzone są na krótkich ogonkach. U nasady sercowate, na szczycie czasem wycięte. Na powierzchni tych liści wyraźnie widoczny jest nerw środkowy, poza tym powierzchnia pokryta jest brodawkowatymi wypukłościami osiągającymi 0,8 mm wysokości, z których wyrastają 3-4 wielokomórkowe, łukowato zagięte włoski. Włoski te utrzymują powietrze przy powierzchni liścia, dzięki czemu woda jej nie zwilża. Salwinia pływająca to paproć wodna, jedyny przedstawiciel tego rodzaju i rodziny salwiniowatych rosnący w stanie dzikim w Polsce, gdzie występuje niezbyt często w zbiornikach wodnych na niżu.

 

 

 

 

8. Śniedek baldaszkowaty Ornithogalum umbellatum

Śniedek baldaszkowaty osiąga do 30 cm wysokości i wyrasta z cebuli okrytej tuniką. Liście są długie i wąskie, o szerokości do 5 mm. Kwiaty białe, pojedyncze osadzone są na długich, poziomych szypułkach, zebrane w kwiatostan, na szczycie baldachogroniasty.

 

 

 

9. Turzyca Davalla Carex davalliana

Turzyca Davalla to gatunek byliny z rodziny ciborowatych. Jest to roślina trwała, wysokości 10-40 (50) cm, gęstokępkowa, bez rozłogów. Łodyga sztywno wzniesiona, u podstawy z włóknistymi resztkami liści, ku górze przeważnie szorstka. Na przekroju okrągława, lub niewyraźnie trójkanciasta. Blaszki liściowe ciemnozielone, krótsze od łodygi, ok. 0,5 mm szerokości, nitkowate, szorstkobrzegie, na przekroju tępo trójkanciaste. Roślina dwupienna. Kwiatostan w postaci jednego wierzchołkowego kłosa. Kłosy męskie do 2 cm długości, ok. 2 mm szerokości. Owocem jest orzeszek w zarysie jajowaty, soczewkowato spłaszczony. Kwitnie od kwietnia do czerwca. Siedliskiem są torfowiska niskie i źródliskowe. Pojawia się na brzegach małych cieków wodnych. Na glebach z wodą stagnującą i podciekającą, żyznych, zasobnych w wapń.

 

 

 

10. Widłaczek torfowy Lycopodiella inundata

Widłak torfowy to gatunek rośliny z rodziny widłakowatych. Drobna roślina o pełzających pędach aż do 20 cm długości. Pędy te zakorzeniają się dodatkowo wytwarzają 1–2 wzniesione gałązki o wysokości aż do 10 cm. Na ich szczycie powstają kłosy zarodnionośne wybitnie podobne aż do pędu płonnego, nasady ich listków są szersze. Ulistnienie skrętoległe, liście równowąskolancetowate. Bylina, roślina zimozielona. Rośnie na otwartych dodatkowo wilgotnych torfowiskach przejściowych, na odsłoniętych glebach dodatkowo ponad brzegami oligotroficznych jezior, coraz to częściej notuje się jego występowanie na stanowiskach antropogenicznych, np. dołach potorfowych, piaskowniach itp.

 

 

 

11. Widłak goździsty Lycopodium clavatum

To bylina z rodziny widłakowatych Lycopodiaceae spotykana w suchych borach i lasach mieszanych, a także na wrzosowiskach. Wg Matuszkiewicza (2001) widłak goździsty jest gatunkiem charakterystycznym dla klasy Nardo-Callunetea, tj. zbiorowisk wrzosowisk i ubogich muraw bliźniczkowych. Występowanie tego gatunku w województwie opolskim ograniczone jest do borów mieszanych i borów środkowo-wschodniej części województwa w granicach Lasów Stobrawsko-Turawskich. Jedno stanowisko zostało także stwierdzone w ostatnich latach w Borach Niemodlińskich.

 

 

 

12. Widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum

To bylina z rodziny widłakowatych Lycopodiaceae, rosnąca w cienistych, mszystych borach świerkowych i jodłowych. Roślina ta uważana jest za charakterystyczną dla rzędu borów Vaccinio-Piceetalia, a także regionalnie dla zespołu wyżynnego jodłowego boru mieszanego Abietetum polonicum oraz brzeziny bagiennej Betuletum pubescentis (Matuszkiewicz 2001). W województwie opolskim widłak jałowcowaty występuje w rozproszeniu przeważnie w borach mieszanych i borach środkowej i wschodniej części regionu oraz w Górach Opawskich. W ostatnich latach notowany na kilkudziesięciu stanowiskach we wschodniej części Lasów Stobrawsko-Turawskich i w Górach Opawskich.

 

 

 

13. Włosienicznik rzeczny Batrachium fluitans

Jest to roślina wodna należąca do rodziny jaskrowatych Ranunculaceae. Posiada długą, pływającą łodygę i charakteryzuje się brakiem liści pływających. Gatunek ten występuje na rozproszonych stanowiskach na niżu i w niższych położeniach górskich przeważnie w wodach stojących, rzadziej w płynących. Wg Matuszkiewicza (2001) włosiennicznik rzeczny jest charakterystyczny dla klasy Potametea, obejmującej eurosyberyjskie zbiorowiska słodkowodnych makrofitów. Na terenie województwa opolskiego gatunek ten występuje dosyć często w wodach płynących.

 

 

 

14. Włosienicznik wodny Batrachium aquatile

To gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych, zwany jaskrem wodnym. W Polsce dość często występuje na niżu, dochodząc do piętra pogórza, rzadko tylko spotkać go można wyżej. Łodyga długa (do 1,5 m), rozgałęziona, ulistniona. Liście zróżnicowane są na pływające i podwodne. Pływające mają długie ogonki i blaszkę w kształcie nerki, zwykle od 3 do 5 klapkach. Liście podwodne z krótkimi ogonkami i blaszką pociętą na długie nitkowe odcinki. Ich zwiększona powierzchnia ułatwia wymianę gazową i pobieranie składników pokarmowych. Kwiaty pojedyncze na długich szypułkach (w czasie owocowania szypułki te rosną, osiągając długość do 5 cm). Mają 5-działkowy kielich, 5 białych, szerokich płatków o długości do 10 mm. Jest to roślina jednoroczna. Kwitnie od kwietnia do sierpnia, czasami jeszcze we wrześniu. Występuje na płytkich i wolno płynących wodach lub w kanałach, głębokości do 2 m, rowach, stawach i jeziorach, czasami masowo. W wodach bogatych w składniki pokarmowe, a ubogie w wapń.

 

 

 

 

15. Bluszcz pospolity Hedera helix

Ten gatunek z rodziny araliowatych Araliaceae jest jednym z niewielu naszych rodzimych pnączy. Bluszcz pospolity występuje w Polsce rzadko w lasach liściastych, zarówno na niżu, jak też w niższych położeniach górskich. Wg Oberdorfera (1994) jest gatunkiem charakterystycznym dla klasy Querco-Fagetea tj. mezo- i eutroficznych, europejskich lasów liściastych. W województwie opolskim bluszcz pospolity występuje dość pospolicie zarówno na stanowiskach naturalnych, tj. w różnego rodzaju lasach liściastych, w szczególności w grądach, jak i antropogenicznych w parkach, skwerach, cmentarzach.

 

 

 

16. Bobrek trólistkowy Menyanthes trifoliata

Jest to bylina reprezentująca rodzinę bobrkowatych Menyanthaceae, o długim, pełzającym, członowatym kłączu. Liście o długich ogonkach są u podstawy pochwiasto rozszerzone, a blaszka trójlistkowa przypomina z wyglądu koniczynę. Gęsty, groniasty kwiatostan składa się z 5-łatkowych, gwiazdkowatych, różowobiałych kwiatów, z wyraźnymi, soczystymi, białymi włoskami. Jest to gatunek dość rzadki, występujący na bagnach, torfowiskach, zalewanych łąkach i w rowach. Najczęściej wchodzi w skład fitocenoz zespołu Cicuto-Caricetum pseudocyperi, a wg Matuszkiewicza (2001) jest gatunkiem charakterystycznym klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae i związku Caricion lasiocarpae, obejmującego dystroficznomezotroficzne zbiorowiska wąskolistnych turzyc, tworzące bardzo kwaśne torfowiska przejściowe. W województwie opolskim bobrek trójlistkowy występuje rzadko na wilgotnych łąkach, podtorfieniach i torfowiskach w rozproszeniu na terenie całego regionu. Do dzisiaj zachowane stanowiska zlokalizowane są w środkowo-wschodniej części regionu w Lasach Stobrawsko-Turawskich, okolicy Nowej Kuźni i Gogolina.

 

 

 

17. Grążel żółty Nuphar lutea

Jest to wieloletnia roślina wodna z rodziny grzybieniowatych Nymphaeaceae. Grążel żółty jest składnikiem jezior, stawów i starorzeczy. Występuje na obszarze całego kraju. Wg Matuszkiewicza (2001) jest to gatunek charakterystyczny dla związku Nymphaeion, w skład którego wchodzą zbiorowiska makrohydrofitów z reguły zakorzenione, z przewagą form o liściach pływających na powierzchni oraz zespołu „lilii wodnych” Nupharo-Nymphaeetum albae. Na obszarze województwa opolskiego grążel żółty występuje dosyć często w eutroficznych zbiornikach wodnych. Szczególnie często można go spotkać w starorzeczach Odry i Nysy Kłodzkiej.

 

 

 

18. Grzybienie białe Nymphaea alba

Grzybienie białe, zwane często lilią wodną, reprezentują starą filogenetycznie grupę roślin kwiatowych. Jest to bylina wodna z rodziny grzybieniowatych Nymphaeaceae, o grubych kłączach pokładających się na dnie zbiorników wodnych. Wyrastają z nich liczne, owalne liście o długich ogonkach, pływające po powierzchni wody. Przez całe lato pojawiają się między nimi piękne, obupłciowe, białe kwiaty, osiągające do 10 cm średnicy. Podobnie jak liście utrzymują się na powierzchni wody zdobiąc jeziora, stawy i starorzecza. Po dojrzeniu owoców szypułki kwiatowe kurczą się i wciągają owoce do wody. Tam dno kwiatowe ulega rozkładowi, a nasiona, zaopatrzone w osnówkę zawierającą powietrze, wypływają początkowo na powierzchnię, a następnie opadają na dno, rozsiewając roślinę. Dekoracyjne kwiaty grzybieni są niestety często zrywane przez człowieka. Powoduje to m.in. osłabienie żywotności roślin, ogranicza też możliwość rozsiewania, co w konsekwencji jest jedną z przyczyn zanikania stanowisk tego gatunku. Wg Matuszkiewicza (2001) jest to gatunek charakterystyczny dla związku Nymphaeion, a także dla zespołu Nupharo-Nymphaeetum albae. Grzybienie białe występują na obszarze całego kraju w stawach, jeziorach i starorzeczach, najwięcej jednak stanowisk znajduje się w pasie pojeziernym północnej Polski. W większości państw europejskich są rośliną ginącą. W województwie opolskim grzybienie białe występują stosunkowo często w eutroficznych zbiornikach wodnych w tym stawach i starorzeczach. Szczególnie często spotkać je można w kompleksach stawów rybnych i dolinach dużych i średnich rzek.

 

 

 

19. Kalina koralowa Viburnum opulus

Jest to krzew z rodziny przewiertniowatych Caprifoliaceae, dochodzący do 3 m wysokości. Rośnie na obszarze całego kraju, głównie w wilgotnych lasach olszowych i łęgowych, nad rzekami i rowami. Wg Matuszkiewicza (2001) jest gatunkiem charakterystycznym związku Pruno-Rubion fruticosi, w skład którego wchodzą zbiorowiska otulinowe o subatlantyckośrodkowoeuropejskim typie zasięgu. W województwie opolskim kalinę koralową spotykamy stosunkowo często w okrajkach lasów i zarośli liściastych na obszarze całego województwa.

 

 

 

20. Konwalia majowa Convallaria majalis

To gatunek z rodziny liliowatych Liliaceae. Konwalia majowa występuje na terenie całego kraju, w lasach liściastych, mieszanych i zaroślach. Wg Matuszkiewicza (2001) jest gatunkiem wyróżniającym zespół subkontynentalnego boru świeżego Peucedano-Pinetum, zespół świetlistej dąbrowy Potentillo albae-Quercetum petraeae oraz zbiorowisko ciepłolubnych buczyn „storczykowych ” regionu sudeckiego Fagus sylvatica-Hypericum maculatum. Konwalia majowa występuje w województwie opolskim pospolicie w różnego rodzaju suchych i świeżych lasach liściastych, a także w zadrzewieniach i lasach mieszanych.

 

 

 

21. Kruszyna pospolita Frangula alnus

To krzew lub niskie drzewo dorastające do 3-4 m wysokości, reprezentujące rodzinę szakłakowatych Rhamnaceae. Stanowi on składnik podszytu naszych lasów, zwłaszcza wilgotnych olsów i łęgów. Spotkać ją można również na torfowiskach, mokrych łąkach, zaroślach łozowych, skrajach lasów. W województwie opolskim kruszyna pospolita jest gatunkiem częstym w różnego rodzaju lasach liściastych i mieszanych na terenie całego regionu.

 

 

 

22. Porzeczka czarna Ribes nigrum

Jest to krzew z rodziny agrestowatych Grossulariaceae, wydzielający charakterystyczną, intensywną woń. Liście porzeczki są duże, 3-5 klapowe, spodem pokryte siedzącymi, żółtymi gruczołami. Obupłciowe kwiaty, pojawiające się od kwietnia do czerwca, są dzwonkowate, zebrane w zwisłe, wielokwiatowe grona. Owocem jest czarna jagoda. Porzeczka czarna spotykana jest stosunkowo rzadko w wilgotnych lasach liściastych i zaroślach, zwłaszcza nadrzecznych. Wg Matuszkiewicza (2001) jest gatunkiem charakterystycznym dla klasy Alnetea glutinosae oraz dla zespołu olsu porzeczkowego Ribeso nigri-Alnetum. W województwie opolskim porzeczka czarna występuje stosunkowo często w wilgotnych lasach liściastych, przede wszystkim olsach w rozproszeniu na terenie całego regionu.

 

 

 

 

Na terenie gminy Turawa występują również gatunki rzadkie w skali województwa i regionu. Najciekawsze z nich to:

1. Czermień błotna Calla palustris

2. Łączeń baldaszkowy Butomus umbellatus

3. Okrężnica bagienna Hottonia palustris

4. Rzęśl hakowata - Callitriche hamulata

5. Siedmiopalecznik błotny Comarum palustre

6. Tojeść bukietowa Lysimachia thyrsiflora

7. Turzyca nitkowata Carex lasiocarpa